BURSA MEHTERAN TAKIMI
2500 yıl önce Türkler tarafından keşfedildi dünyaca ünlü bestecilere ilham kaynağı oldu yeni çeri ocağının kapatılmasının ardından 88 yıl sonra yeniden doğdu günümüze kadar ulaşan bilinenin aksine hiç geri adım olmayan dünyanın en eski askeri bandosu mehteran zaman içinde tüm dünyanın tanıyıp benimsediği ve sevdiği bir kültürel mirasa dönüştü müzik en eski çağlardan beri Türk ler için hep ön plandaydı öyleki askeri müzik etkinlikleri milattan önceki dönemlerde bile yapılıyor ordu içinde müzik aleti çalan ekipler bulunuyordu zaman içinde geliştirildi farklı müzik aletleri eklenerek Zenginleştirildi Osmanlı döneminde savaşta askerlerin cesaretini arttırmak askeri ruha sahip çıkmak gibi amaçlar taşıyan bir ekip kuruldu adını fars ca da en Ulu anlamına gelen mihter kelimesinden alan ve zamanla mehter e dönüşen bu ekip tarihin en eski bandosu olma özelliğini taşıyor mehter takımının düşmana korku saldığı gibi askerin gücüne güç katan melodileri zaferin ve barışın sesi haline geldi mehteran da kullanılan tuğ ve kübürge gibi müzik aletlerinin Türk tarihinin en eski yazılı kaynağı olan Orhun Kitabe lirin de yer alması Mehteran ın uzun bir geçmişe sahip olduğunun ispatıdır Mehteran Mozart ve Beethoven gibi ünlü müzisyenlere ilham vermesinin yanı sıra askerlere moral de veriyor savaş öncesi onların moral tazeleme görevi üstleniyordu 1963 yılında kurulan ve uzun bir aranın ardından 1991 yılında tekrar canlandırılan Bursa mehter takımı bugün yurt içinde ve yurt dışında bu kültürel mirası yaşatmaya tüm dünya ya tanıtmaya devam ediyor eski Türk
devletlerinin kurduğu Tuğ adındaki ekiplerde yer alan müzik aletleri Küvrük (kös) cenğ (zil) Tomruk(davul) gibi sazların kullanıldığı Osmanlı mehterhane sinde türemişti Tuğ kelimesi ayrıca Türk cenin en eski sözlüğü olan Divan-ü lügat-it Türk te geçiyor ve hakanın huzurunda nevbet vuran müzik gurubu olarak tanımlanıyordu Davul ve sancak Türk hükümdarlarının egemenlik simgeleri olarak kabul ediliyor İslamiyet sonrasında kurulan Türk devletlerinde bu durum devam ediyordu Osmanlı döneminde ilk mehter takımının kurulmasında 1289 yılında Selçuklu Sultanı II.Gıyasettin Mesut un Osmangazi ye bir ferman ile birlikte bağımsızlık sembolü sayılan tuğ alem davul (tabil) cevğen venakkare adındaki müzik aletlerini göndermesine bağlı olarak gerçekleşti Osmanlı dan önce orta Asya daki ilk türk devletlerinde askeri bando diğer adıyla mızıka takımı olarak kurulmuş olan mehter takımı bu özelliği ile dünyanın en eski askeri bandosu oldu mehteran kullanılan her sazdan birer tane bulunmak üzere gruplanan katlardan oluşuyor 3-5-7-9 katlı olabilen mehter takımının katları Osmanlı döneminde 12 kata kadar çıkmıştı Yavuz sultan Selim viyana kuşatması sırasında 200 den fazla mehter götürdüğü biliniyor her saz grubunun başında bulunan ağa ya sazbaşı tüm mehterin başında da mehterbaşı ağa bulunur mehter başı nevbet vurulurken yarım daire şeklinde dizilmiş olan mehteranı idare ediyor takımda vurmalı ve nefesli sazlar yer alıyor nefesli olanlar zurna ve boru vurmalı sazlar ise nakkare kös davul ve zilin yanı sıra çırpmalı çalgı olarak bilinen çevğan bulunuyor sazı çalan kişi çaldığı saza göre isimlendiriliyor örneğin zurna çalana zurnazen nakkare çalana nakkarezen zil çalana zilzan deniyor iki bölüm yedi takımdan oluşan mehterin birinci bölümde Osmanlı zamanında yeni çeri ler den oluşturulan sancak takımı oluşuyor ikinci bölümde ise en önde mehter dışında başka hiç bir yerde kullanılmayan cevgan en sonda at yada deve üstünde bulunan kös olmak üzere enstürmanlar sıralanıyor zurna mehterin ana sazı olarak kabul edilirken III.Selime kadar yalnızca padişah mehterinde kullanılan kös III.Selim onayı ile tüm mehterde kullanılmaya başlandığı biliniyor birden fazla senbolü bulunan mehter takımlarının en önemli kabul edilen 3 sembolü varTürk lerde hükümdarlık vezirlik sancak beyliği gibi görevlerin simgesi olarak kullanılan tuğ ordunun onur timsali olan sancak (bayrak)ve mehterde 3 adet bulunan sancağı taşıyan sancaktar mehteranın görkemli duruşuna askerini güçlendiren düşmanı korkutan müziğin etkisine yakışır kıyafetlerde Osmanlıdaki rütbeye göre belirleniyor her rengin görülebildiği mehteran da daz başları cübbesi kavuğu şalvarıyla kırmızılara bürünürken diğer sazlar lacivet cübbe kavuk renkli üç etek ve kırmızı yemeni giyiyorlar mehteran da yeni çeriler börk adındaki başlıkları ve çizgili gömlekleriyle sancak
tarlar kırmızı cepken ve şalvarlarıyla yer alıyorlar tuğcular yeşil giyinirken sancak muhafızları çelik zırhlar giyiyorlar takım komutanı emir-alem kırmızı üç şeritli cübbe lacivert şalvar sarı çizme ve başındaki üsküf ile çıkarken mehter başı iki şeritli kırmızı cübbe kırmızı şalvar giyip sarı yemeni ve kırmızı kavuk takıyor mehter takımı ile anılan hatta deyim haline gelen iki ileri bir geri deyişinin hiç bir gerçekliği yoktur çünki mehterde geri adım yok kendine has yürüyüşüne göre mehter daima sağ ayakla başlıyor her üç adım atıştan sonra duraklayıp sağa ve sola dönüyor her iki tarafı selamlıyor ve asla geri adım atmıyor mehter marşlarından hamasi havalara kahramanlık türkülerinden ilahilere kadar geniş bir repertuara sahip olan mehter takımı yapısını bozmadan fasıl şarkıları Rumeli türküleri saz ve peşrev semailerine de yer veriyor özellikle son bir kaç yıl içinde büyük ilgi gören ve etkinliklere aralıksız olarak devam eden bursa mehter takımının repertuarında seksenden fazla eser bulunuyor bursa mehter takımı bursa fethinin hemen ardından kurulup 1826 yılında yeni çeri ocağı ile birlikte kaldırılmıştı 1963 yılında muharip gaziler cemiyeti bursa şube başkanı em.gen Ömer sürel in çalışmaları sonucunda yeniden kuruldu ancak bu kısa süreli bir oluşumdu 1991 yılında yeniden hareketlenme başladı bursa daki sanayicilerin iş adamlarının desteği ile BUR-HOY (bursa mehter musiki ve halk oyunları derneği) kurularak bursa mehter takımı küllerinden yeniden doğdu bugün etkinliklerini merinos Atatük kongre ve kültür merkezinde ki mehter anede sürdüren bursa mehter takımı ilk olarak 1992 yılında Cumhuriyet bayramı töreni ne katıldı her cumartesi ulucamii yanında bulunan Orhangazi parkında gösteriler yapan ekip dünyanın dört bir yanından aldığı davetleri değerlendirerek kısa sürede büyük başarılara imza attı bursa nın en renkli değerlerinden biri olan mehteran yurt içi ve yurt dışında yaptıkları gösterilerde hem yerli hem yabancıların ilgi odağı haline geldi dört kıt da 30 dan fazla ülkeye giderek bursa yı temsil eden bursa mehter takımı geçtiğimiz yıl Fransa nın villa la grand şehrinde askeri bandolar festival ine katıldı bu yıl ise yine Fransa İngiltere İtalya ya gitmeye hazırlanıyor bursa için var olduklarını her fırsatta dile getiren ekip aldığı davetleri kabul ederken de mehterin temsil ettiklerine uygun olması konusunda hassasiyet gösteriyor bayramlarda ve fetih törenlerinde festivallerde etkin olarak yer alan takım bu kültürü yaymak ve tanıtmak için uğraştığı gibi mehterin şanlı Türk tarihindeki önemini hatırlatıyor etkinliklerini dernek bünyesinde gerçekleştiren Bursa mehter takımı aynı zamanda mehtere gönül veren ve reşit olan herkesin ilgi gösterdiği katılabileceği bir oluşum .belki bir cumartesi günü koza han da oturmuş yorgunluk kahvenizi yudumlarken yada Bursa çarşılarında dolaşırken bir ses duyup kendinizi 700 yıl öncesinde bulursunuz beylikten imparatorluğa yükselen 7 asırlık bir çınarın gücünü damarlarınızda hissedersiniz duyduğunuz bu ses sizi kökleriniz le atalarınızla buluşturur Bursa mehter takımı ardı ardına çaldığı kahramanlık marşları ile sizi yanına çağırır bir anda kendinizi onların ahenkli seslerine ve renklerine kaptırıverirsiniz ne izlemeye doyabilirsiniz nede dinlemeye
